In onze geschiedenis ontstaat die disbalans al, in de opvoeding gecombineerd met persoonlijke aanleg en kwaliteiten. Meestal ligt er nadruk op één van de twee, de behoefte aan autonomie, of de behoefte aan verbondenheid. Twee aspecten van mens-zijn die we allemaal hebben, ook als heel jong mens.
Zo krijg je soms de boodschap als kind dat opkomen voor jezelf egoïstisch is. Of er zijn omstandigheden in jouw gezin van herkomst die je leren dat je alleen jezelf kunt vertrouwen. Dat hulpvragen zwak of gewoon niet mogelijk is.
In je opvoeding en tijdens je leven krijg je dus allerlei boodschappen van wat hoort en wat niet hoort mee. Zo ontstaan er (soms) meerdere onderwerpen, gedragingen en emoties waarvan je leert dat ze niet “horen” en niet “goed zijn”. Je kunt ze maar beter negeren, onderdrukken omdat je er pijn, verdriet, afwijzing of erger van krijgt. Dan is de keuze onbewust en snel gemaakt: dat wil ik niet voelen, dus dat moet ik niet doen!
Een voorbeeld van iemand die ik in mijn werk heb gesproken:
Ina van begin veertig zoekt hulp bij mij omdat ze vast is gelopen in haar leven.. Ze voelt zich in haar huwelijk niet gelukkig en weet niet meer wie ze zelf is en wat ze nodig heeft, ze durft niet voor zichzelf op te komen uit angst voor commentaar op haar behoeften. Ze let vooral op de verlangens van de andere gezinsleden en heeft daar inmiddels genoeg van.. Ze is opgegroeid in een gezin met een zus en een hard werkende krachtige moeder, vader was zachtaardig en ziekelijk, veel op de achtergrond. Moeder moest de kost verdienen en leerde haar dochters zelfstandigheid, gaf ze verantwoordelijkheid voor het huishouden maar weinig positieve aandacht. Vooral Ina had hier last van, als degene met de meest praktische en ook zorgzame aanleg voelde zich niet gezien en in al haar inspanningen en werkte steeds harder. Ze heeft zich altijd aangepast aan wat er nodig was en zag dat ook uit zichzelf vaak.. Van nature is Ina geen prater en ook in het gezin was gesprek over persoonlijke zaken niet echt aan de orde.
Ina leerde dat goed en gewaardeerd gedrag was:
- meegaand zijn,
- niet zeuren,
- andermans behoeften voorop stellen,
- het zelf oplossen
Wat niet gewaardeerd werd:
- eigen behoeften serieus nemen,
- nee zeggen, haar eigen wil serieus nemen,
- grenzen stellen,
- zich eerlijk uitspreken
Zo heeft ze over een langere periode bepaalde belangrijke gedragingen en gevoelens als protest en boosheid onderdrukt. Gedragingen, wensen en gevoelens die wel bij haar horen. Wanneer je maar lang genoeg dergelijke (terechte!) kanten van jezelf onderdrukt weet je niet meer dat je ze wel hebt. De energie achter deze gevoelens komt er op een andere manier echter wel uit, in de vorm van een symptoom. Ina zat in een ongelukkig huwelijk waar ze geen grenzen aangaf en was hard op weg om overwerkt te raken in haar baan.
Symptomen zijn in feite al die klachten waarmee mensen hulp zoeken zoals angst, depressie, relatieproblemen, burn-out, overspannenheid, woede-uitbarstingen, etc. Het zijn eigenlijk niets anders dan de bliksemafleider van al die onderdrukte energie.
Dat wat er niet mag zijn, is er altijd, en vraagt uiteindelijk ruimte, maar krijgt het niet. Zo ontwikkelt zich dan een probleem. Een probleem dat een uitweg zoekt en dat vaak vindt in de vorm van een symptoom.
Als je maar genoeg last krijgt van dit symptoom ga je zelf (en soms je omgeving) op zoek naar hulp. Je wilt er van af, en de missie is dan: “Verlos me van dit symptoom”.
Maar als je de bron van het symptoom niet vindt, namelijk de niet toegestane gevoelens en gedragingen in jouw persoon en deze niet aanpakt, dan wordt daarmee het symptoom ook weer iets wat er niet mag zijn. Het symptoom wordt benaderd als een vijand die beslist moet worden uitgeroeid.
Het uitgangspunt wordt dan meer symptoombestrijding in plaats van symptoomonderzoek.
Een vruchtbaardere weg is de symptomen als een hulp benaderen, een signaal dat aangeeft: er moet iets veranderen. Een signaal dat je de weg wijst naar waar het echt over gaat!
In een effectief hulptraject ga je samen met de therapeut op zoek naar antwoorden op bijvoorbeeld deze vragen:
1. Wat zegt dit symptoom over mij ?
2. Wat sta ik mezelf (eigenlijk) niet toe?
We maken dit zo concreet mogelijk, net zoals hierboven het lijstje dat Ina maakte. Zodat je dit letterlijk als routekaart kunt gebruiken.
Dit gaat in stapjes, die passen bij jouw tempo. Je gaat experimenteren met nieuwe gedragingen, nieuw voor jou tenminste. En dat kan spannend en eng zijn. Daarom beginnen we op kleine schaal en in een vertrouwde relatie. Voor Ina was dat tegen haar man zeggen hoe moeilijk zij het vindt om haar mening te geven of te zeggen wat haar niet bevalt. Hoe bang ze is voor zijn afwijzing. Maar juist door dat uit te durven spreken, nam ze zichzelf serieus en daarmee maakte ze contact met haar kracht. Zowel zij als haar man waren verrast van dit zichtbare effect.
Ik ben benieuwd naar jouw ervaring met symptomen. Herken je er na dit artikel al iets van? Wat denk jij dat er bij jou niet echt (echt niet?) mag zijn?
Ik ga er graag over met je in gesprek, op zoek naar wie jij echt bent, inclusief die weggestopte aspecten van jou persoon. Je mag er zijn, helemaal zoals je bent. Ontdek de kracht van eerlijk, constructief en doelgericht mogen leven! En het effect daarvan op de balans van geven en nemen in jouw relaties, hoe jij recht kunt gaan doen aan anderen, en zij aan jou.
Mail of bel me gerust, je krijgt altijd een reactie info@elpido-counseling.nl, M 0640583879